قنات ها
اولین و مهمترین عامل طبیعی در مکان یابی استقرارگاه برای انسان یک جانشین، وجود منابع آب جاری و استفادهاز پتانسیل های این منابع در جهت ایجاد شهر و روستا و ایجاد تدابیری در مقابل طغیان و سیل و ویرانگری آن بوده است.
احداث قنات در مناطق مرکزی فلات ایران ازگذشته های بسیار دور روش رایج جهت استفاده از منابع آب زیرزمینی است که شهر میبدبا شبکه قنات گسترده‌ای که دارد یکی از کانون‌های مطرح در این زمینه است. سرچشمهاکثر قنات های این شهر در ارتفاعات شیرکوه می باشد به طوریکه هر قنات در بخش خاصیاز شهر سر از دل زمین بیرون می آورد.
به طور مثال سرحوض بازار (مظهر قنات خارزار)نقطه ای است که در آن قنات کَرنآن دهها متر در عمق زمین جریان دارد تا در پایینترین دست در محل آبادی مهرجرد از دل خاک بیرون بجوشد، بدین ترتیب شیب قنات هایی کهدر اعماق مختلف در جریان هستند به گونه ای تنظیم میشود که آب تا حد امکان در دلزمین که بستر طبیعی آن است جریان داشته باشد و تنها در نقطه مورد نیاز خود را بهنمایش بگذارد. ۴قنات مهم خارجار، کثنوا، قنات قطب آباد و قنات صدرآباد در محله پایین و محلهکوچُک بر روی زمین ظاهر شده و آب مورد نیاز خانه ها و باغات این محلات راتامین می‌کرده است. محلات مرتفع‌تر و پشته ای با ایجاد پاکنه و پایاب و گودال باغچهبه این قنات ها دسترسی دارند.
قنات های کَرنان،محمودی و یخدان پس از عبور از اعماق زمین، به ترتیب در کشت خان های مهرجرد، بیرونه فیروزآباد و بیرونه یخدان در سطح زمین ظاهر میشوند. قنات در تضمین موجودیت وزندگی انسانی به حدی اهمیت داشته که گاه بعضی افراد خیر و متمول که ساکن میبد یایزد بوده‌اند با احداث قنات موجبات ایجاد یک آبادی را فراهم آورده اند که اغلب نامقنات و آبادی به نام همان فرد شهرت یافته است مانند قنات بدرآباد در محله بدرآباد،قنات امیرآباد و حسن آباد که موجبات ایجاد دو محله امیرآباد و حسن آباد را فراهم آورده است.
باغ ها
باغ دومین عاملی است که امکان زندگی در دشت کویر را فراهم می‌آورد وموجودیت آن به وجود آب بستگی دارد. در ساختار شهری میبد باغ ها به عنوان عناصرِشهریِ جدانشدنی از سایر بخش ها عمل می کنند، به طوری که بدون وجود آنها مفهوم حیاتی و معنوی این ساختار تهدید شده و نابود میشود. این باغات به عنوان پشتوانه وسنگری زیست‌محیطی، شهر را حمایت می‌کردند. باغ در میبد بر خلاف بسیاری دیگری ازشهرها، که پیرامون کوشکی سلطنتی شکل می گرفته است و حالت انحصاری دارد، دارای جنبه عمومی و مردمی بوده و به حیات انسانی پیوند خورده است به طوری که می توان ادعا کردتمامی تار و پود شهر سرسبز است. فضاهایِ مابینِ هسته هایِ زیستی، مثل فضای میان شارستان و بیرون ها، با لکه های سرسبز باغ پر شده که روی هم رفته باغ شهر میبد راایجاد کرده‌اند. این گستره سرسبز در میان بیابان بی آب و علف که پیرامون آن را سخت محاط کرده، در طی قرون متمادی ایجاد شده است. در گذشته هرچه جمعیت گسترده تر شده وبر دامنه شهر افزوده گشته، بر وسعت باغات نیز افزوده شده است. بدین ترتیب باغ ها،رکن جدایی ناپذیر از ایجاد گسترش و توسعه شهر میبد بوده است.
از آنجا که تامین آب برای آبیاری بسیار مشکل است، باغ ها و زمین های کشاورزی در قطعات کوچک تقسیم بندی شده و نسبت به جریان قنات به صورتی قرار دارند که آب در عرض زمین عبور می کند و وبدین ترتیب با اشغال کمترین طول مسیر قنات ها امکان آبدهی از آنها فراهم می شود.انار و انگور معروف میبد محصول اصلی این تعامل انسان با طبیعت است. حوض ها،حمام ها، آسیاب‌ها و آب انبارها عناصر معماری هستند که به طور مستقیم در ارتباط باآب قنات ایجاد شدند. آب انبارها به عنوان مخازن ذخیره و بهره برداری آب نقشی عمدهدر شهر میبد دارند که هم در نواحی مسکونی و هم در نواحی کشاورزی به وفور یافت میشوند و از لحاظ بهره برداری و شکل دو گونه اند. گونه اول آب انبار دستی و آب انباررو، شامل یک مخزن سرپوشیده و یک راهرو پله کانی است که دسترسی به آب از همین راهها صورت میگیرد. گونه دوم آب انبار شیری است که یک مخزن سرپوشیده اغلب همراه بادگیر و راهروی پله کانی دارد و شیری برداشت آب را از مخزن امکان‌پذی می کند. آب انبارها بیشتر در مرکز محلات و کنار مسجد، حسینیه و حمام ساخته می شده و البته گاهی استفاده های غیر آشامیدنی داشتند. آب انبارهای جاده ای در کنار راه و یا درفاصله مناسب آن قرار دارند و ساباط یا فضای سایه دار در کنار آن امکان استراحت واقامه نماز را برای رهگذران فراهم می‌آورد است. در مناطق مسکونی میبد بالغ بر ۱۷۰ آب انبار وجود داشته است که البته نقاطی که امکان دسترسی کمتری به آب قنات داشتند دارای تعداد آور بار بیشتری بوده است. آسیاب ها ازنمونه دیگر شاهکار های مهم فنی و صنعتی قدیم هستند.
